Rozdział 4:1-3

"Cóż tedy powiemy, co osiągnął Abraham, praojciec nasz według ciała?  Bo jeśli Abraham z uczynków został usprawiedliwiony, ma się z czego chlubić, ale nie przed Bogiem.  Bo co mówi Pismo? Uwierzył Abraham Bogu i poczytane [przypisane] mu to zostało za sprawiedliwość."


W rozdziale czwartym, apostoł Paweł wspomina Abrahama, jako przykład człowieka który uwierzył i dzięki temu został usprawiedliwiony. To wskazanie na Abrahama jest ważnym argumentem Pawła w dyskusji przeciwko Żydom, którzy uważali, że przestrzeganie Prawa i uczynki są drogą do usprawiedliwienia. W życiu Abrahama mamy pokazaną jego wiarę i posłuszeństwo Bogu. Zwróćmy uwagę na to, że w momencie gdy Pan Bóg pokazuje Abramowi gwiazdy na niebie, nie istnieje jeszcze Zakon w sensie Prawa Mojżeszowego, a Abram nie jest jeszcze obrzezany. Do jego usprawiedliwienia potrzebna była wiara, nic więcej, żadne uczynki, żadna praca, żaden trud z jego strony. Ale to co czytamy w 15 rozdziale Księgi Rodzaju to dopiero początek drogi wiary. Później wiara Abrahama staje się doskonalsza, głębsza, wypróbowana, rozwija się z wiary w wiarę.

Przez wiarę Abraham okazał posłuszeństwo

„I ukazał się Pan Abramowi i rzekł: Ziemię tę dam potomstwu twemu. Wtedy zbudował tam ołtarz Panu, który mu się ukazał. Stamtąd wyruszył w góry na wschód od Betelu i rozbił swój namiot. Betel było z zachodu, a Ai ze wschodu. Tam zbudował Panu ołtarz i wzywał imienia Pana.” Rodzaju 12:7,8

W tym fragmencie widzimy Abrahama, który ma bliską relację z Panem Bogiem. Buduje ołtarz, miejsce spotkania z Panem i tam wzywa Jego imienia. Podczas jednego takiego bliskiego spotkania Abram uwierzył, zaufał Panu.

„Potem wyprowadził go [Pan Bóg] na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo twoje. Wtedy uwierzył Panu, a On poczytał mu to ku usprawiedliwieniu.” Rodzaju 15:6 W liście do Galacjan 3:6-9 Paweł odniósł się do tej historii z życia Abrahama. Napisał coś bardzo ważnego, a mianowicie że wszyscy wierzący, nawet poganie, Grecy i barbarzyńcy, ci którzy są z wiary, są synami Abrahama.

"Tak Abraham uwierzył Bogu i poczytano mu to ku usprawiedliwieniu. Z tego możecie poznać, że ci, którzy są z wiary, są synami Abrahama. A Pismo, które przewidziało, że Bóg z wiary usprawiedliwia pogan, uprzednio zapowiedziało Abrahamowi: W tobie będą błogosławione wszystkie narody. Tak więc ci, którzy są ludźmi wiary, dostępują błogosławieństwa z wierzącym Abrahamem.”

W Księdze Rodzaju 12:4 czytamy, że gdy Abram wyszedł z Haranu miał 75 lat. Mija 16 lat. W księdze Rodzaju 16:16 czytamy; "A Abram miał osiemdziesiąt sześć lat, gdy Hagar urodziła mu Ismaela." a zaraz po tym, w następnym wierszu Rodzaju 17:1 czytamy, że "Abram miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat, ukazał się Pan Abramowi." Minęło trzynaście lat. To jest długi okres. Co działo się z wiarą Abrama, jakie myśli mu towarzyszyły? Czy w tym czasie Pan ukazywał się Abramowi? Tego nie wiemy. Po trzynastu latach następuje zmiana, którą symbolizuje zmiana imienia Abrama na Abraham.

"A gdy Abram miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat, ukazał się Pan Abramowi i rzekł do niego: Jam jest Bóg Wszechmogący, trwaj w społeczności ze mną i bądź doskonały! Ustanowię bowiem przymierze między mną a tobą i dam ci bardzo liczne potomstwo. Wtedy Abram padł na oblicze swoje, a Bóg tak do niego mówił: Oto przymierze moje z tobą jest takie: Staniesz się ojcem wielu narodów. Nie będziesz już odtąd nazywał się Abram, lecz imię twoje będzie Abraham, gdyż ustanowiłem cię ojcem mnóstwa narodów. Rozmnożę więc ciebie nad miarę i wywiodę z ciebie narody, i królowie pochodzić będą od ciebie. Rodzaju 17:1-6

Potem, rodzi się Izaak, a Pan Bóg wystawia wiarę Abrahama na próbę. "Weź syna swego, jedynaka swego, Izaaka, którego miłujesz, i udaj się do kraju Moria, i złóż go tam w ofierze całopalnej" Rodzaju 22:2. Znamy tą historię bardzo dobrze. Najważniejsze w niej jest to, jak ona się kończy. Z uwagą przeczytajmy następny fragment;

"Przysiągłem na siebie samego, mówi Pan: Ponieważ to UCZYNIŁEŚ i nie wzbraniałeś się ofiarować mi jedynego syna swego,  będę ci błogosławił obficie i rozmnożę tak licznie potomstwo twoje jak gwiazdy na niebie i jak piasek na brzegu morza, a potomkowie twoi zdobędą grody nieprzyjaciół swoich,  i w potomstwie twoim błogosławione będą wszystkie narody ziemi za to, że usłuchałeś głosu mego."

I właśnie do tego momentu odnosi się apostoł Jakub.

„Czyż Abraham, praojciec nasz, nie został usprawiedliwiony z uczynków, gdy ofiarował na ołtarzu Izaaka, syna swego? Widzisz, że wiara współdziałała z uczynkami jego i że przez uczynki stała się doskonała. I wypełniło się Pismo, które mówi: I uwierzył Abraham Bogu i poczytane mu to zostało ku usprawiedliwieniu, i nazwany został przyjacielem Boga. Widzicie, że człowiek bywa usprawiedliwiony z uczynków, a nie jedynie z wiary.” Jakuba 2:21-24

Na uwagę zasługują również słowa Pana Jezusa, który w jednej z rozmów z Żydami powiedział coś bardzo wymownego; "Odpowiadając, rzekli mu: Ojcem naszym jest Abraham. Jezus im rzecze: Jeżeli jesteście dziećmi Abrahama, spełniajcie uczynki Abrahama." Jana 8:39

W liście do Hebrajczyków 11:8 czytamy; "Przez wiarę Abraham okazał POSŁUSZEŃSTWO, gdy został powołany, aby pójść na miejsce, które miał wziąć w dziedzictwo, i wyszedł, nie wiedząc, dokąd idzie."

Paweł z Jakubem się uzupełniają. Paweł przedstawia Abrama na początku drogi wiary. Gdzieś po drodze Abram, jest taka chwila, że wątpi, a jego wiara słabnie, mówi do Sary;  "Pan odmówił mi potomstwa." Rodzaju 16:2. Jakub przedstawia Abrahama, człowieka z dojrzalszą wiarą, popartą uczynkami.   Musimy popatrzeć na słowa Pawła i Jakuba w kontekście jakiego momentu z życia Abrahama piszą oni o usprawiedliwieniu z wiary i z uczynków. Widzicie, że są to dwie różne sytuacje w której widzimy Abrahama, oddzielone od siebie wieloma latami.  Gdy Abram patrzył w niebo, uwierzył Bogu, tam nie było żadnego czynu. Natomiast gdy później idzie na górę ofiarować swojego umiłowanego syna Izaaka, no to już są czyny potwierdzające wiarę i zaufanie Bogu, nie tylko słowa i deklaracje wiary. Konkretny czyn, okazanie posłuszeństwa Bogu, żywa wiara potwierdzona czynem.

Powtórzę myśl jaką się już dzieliłem we wcześniejszych rozważaniach.

Słowo wiara ma bardzo szeroki wachlarz znaczeń łączących ze sobą pewność z ufnością i wiernością. Wiara nie może być oderwana od miłość i uczynków, ponieważ wtedy stała by się pojęciem abstrakcyjnym i martwym. Wiara, miłość i uczynki nie mogą być powodem do chlubienia się, przechwalania. W swoim rozważaniu chcę podkreślić ścisły związek pomiędzy wiarą a miłością i uczynkami. Dzisiaj w wielu wspólnotach uczniów Jezusa o tym się zapomina. Ten ścisły związek nazywam prawem wiary.

List do Rzymian a List Jakuba. To jest interesujące zestawienie. Dobrze by było poznać treść tych dwóch listów. Jestem zachęcony by kolejną księgą którą chciałbym dogłębnie poznać to List Jakuba. List Jakuba powstał około 40 r. n.e. lub w 62 roku. A więc około 10 lat przed lub 10 lat po napisaniu Listu do Rzymian. Prawdopodobnie jeden list jest uzupełnieniem drugiego listu, tylko nie wiemy w jakiej kolejności. Pamiętajmy, że Nowy Testament to nie tylko List do Rzymian, czy List Jakuba. Tak jak mamy cztery Ewangelie, czyli cztery różne i uzupełniające się spojrzenia na misję, dzieło, słowa Chrystusa kiedy był na ziemi. Podobnie jest z Pawłem i Jakubem, oto teraz obaj siadają z nami przy stole i opowiadają o łasce, wierze, usprawiedliwieniu i o dobrych uczynkach. Gdybyśmy nasze przekonania opierali tylko o list Jakuba moglibyśmy popaść w legalizm, lub w "uczynkowość". Jeżeli tylko na Liście do Rzymian, na wyrwanych z kontekstu jego fragmentach, wpadlibyśmy w szpony antynomizmu, z przekonaniem że żadne prawo już nas nie dotyczy i nie jest nam ani prawo, ani uczynki potrzebne. Co ciekawe Luter nie przepadał za listem "Jakubka" Twierdził on, ze list ten jest „listem słomianym”, nadającym się jedynie na podpałkę do pieca.

Warto zwrócić uwagę na użyte w wierszu trzecim greckie słowo 'elogisthē', od 'logizomai' które oznacza; zostało policzone, poczytane za, przypisane. To jest termin prawniczy powiązany z ekonomią i oznacza przekazanie własności z jednej osoby na drugą. To jest transakcja jednostronna, ktoś zapłacił za kogoś rachunek. Gdy idziesz do kasy zapłacić rachunek np za drogi luksusowy samochód, a kasjer oświadcza, ktoś już za to zapłacił. Jego pieniądze zostały przypisane, policzone za pana zapłatę. Z wielkiej wdzięczności używasz tego samochodu by pomóc innym.  Tak jest z przypisaniem nam sprawiedliwości.

NT Popowskiego tak to miejsce oddaje; "Co bowiem mówi Pismo? — „Uwierzył Abraham Bogu i wpisane mu [to] zostało na rachunku po stronie sprawiedliwości”.